ଶାମ୍ବ ଦଶମୀ

ହେ ଆଦିତ୍ୟ କାଶ୍ୟପେୟ ପ୍ରଣତି ଘେନ

ଅଜ୍ଞାନ ମୁଁ କରେ ତୁମ ଗୁଣ କିର୍ତ୍ତନ ।

ଦୋଷ ଥିଲେ କ୍ଷମାନିଧି କରିବ କ୍ଷମା

ଦୟାମୟ ଅମାନିଧି ହେ ଦ୍ବାଦଶତ୍ମା ।

ଦିନମଣି ଦିନବନ୍ଧୁ ହେ ଦିବାକର

ଅସୀମ ମହିମା ମୟ ଭାନୁ ଭାଷ୍କର ।

ଅ°ଶୁମାଳି ଅ°ଶୁମାନ ଅର୍କ ଅରୁଣ

ନର ପଶୁ ପକ୍ଷୀ ଲତା ଜୀବ ଜୀବନ ।

ପ୍ରଭାକର ବିଭାକର ସୁର ସବିତା

ଅଜ୍ଞାନ ଅନ୍ଧକାର ନାସ ଜ୍ଞାନଦାତା ।

ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ହେ ରବି ନାରାୟଣ

ସୁନ୍ଦର ସର୍ଜନା ସବୁ ତୁମରି କାରଣ ।

ଛାୟାକାନ୍ତ ଲୋକବନ୍ଧୁ ପ୍ରଭୁ ତପନ

ତୁମଲାଗି ହସେ ମାଟି ପାଣି ପବନ ।

ସକଳ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭୁ ତୁମେ ଆଧାର

ତୁମକୁ ପୂଜିଲେ ଘୁଞ୍ଚେ ଅମା ଅନ୍ଧାର ।

କୃଷ୍ଣ ପୁତ୍ର ସାମ୍ବଙ୍କର ଅଚଳ ଭକ୍ତି

କୁଷ୍ଠ ରୋଗୁ ଦେଲ ତୁମେ ତାଙ୍କୁ ମୁକତି ।

ସାମ୍ଵ ଦଶମୀ ବ୍ରତ ଗାଏ ସେ ଗାଥା

ତୁମରି ମହିମା ପ୍ରଭୁ ଅମର ଗାଥା ।

କ°ଶବଧ କରି କୃଷ୍ଣ ଧର୍ମ ସ୍ଥାପିଲେ

ଦେବଗଣ ଆକାଶରୁ ପୁଷ୍ପ ବର୍ଷିଲେ ।

କ°ଶର ଶଶୁର ସେତ ଜରା ଷଣ୍ଢଟି

ସହିପାରିଲାନି ଜମା ଏହି କଥାଟି ।

କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସାଥିରେ ଆସି କଲା ସମର

କୃଷ୍ଣ ତା ପାଖରେତ ମାନିଲେ ହାର ।

ମଥୁରା ଛାଡିସେ ଗଲେ ଦ୍ବାରକା ପୁର

ଗଢିଲେ ସେଇଠି ତାଙ୍କ ରାଜ ନଅର ।

ଅଷ୍ଟପାଟ ବ°ଶୀ ରାଣୀ ରାଜ କୁମର

ସୁଖର ଦୁନିଆ କୃଷ୍ଣ ଦ୍ବାରକା ପୁର ।

କୃଷ୍ଣଙ୍କର ପ୍ରିୟ ପତ୍ନୀ ସେ ଜାମ୍ବବତୀ

ପୁତ୍ର ତାର ସାମ୍ବ ସେତ ଜ୍ଞାନୀ ଗୁଣିଟି ।

ରୂପରେ ଗୁଣରେ ସେ ଭାରି ତେଜିଆନ

କୃଷ୍ଣଙ୍କର ସିଏ ପ୍ରିୟ ପୁତ୍ର ଆଜ୍ଞାଧୀନ ।

ବେଳେବେଳେ ବେଳକାଳ ରହେନି ଭଲ

ଅକାଳେ କାଳ ଆସି କରେ କଲବଲ ।

ସାମ୍ବଙ୍କ ଜୀବନରେ ଘଟିଲା ସେମିତି

ଅକାରଣେ ରାହୁ ଯେ ଗ୍ରାସିଲା ଯେମିତି ।

ଦୋଷ ନଥାଇ ସେ ପୁଣି ହୋଇଲେ ଦୋଷୀ

କୁଷ୍ଠ ରୋଗ ଗଲା ତାଙ୍କ ଦେହକୁ ଗ୍ରାସି ।

କୃଷ୍ଣଙ୍କର ମନ ଦିନେ ହେଲା ଚଞ୍ଚଳ

ଜାମ୍ବବତୀ ସାଥେ ରତି ବଳିଲା ମନ ।

ବିଜେହେଲେ କୃଷ୍ଣ ଯାଇ ସେ ଅନ୍ତପୁର

ଶାମ୍ବ ଙ୍କୁ କହିଲେ ବାବୁ ଜଗିବୁ ଦ୍ବାର ।

ଭିତରକୁ କାହାକୁତ ଛାଡିବୁ ନାହିଁ

ଆସୁପଛେ ଯିଏ ଜମା ଶୁଣିବୁ ନାହିଁ ।

ପିତାଙ୍କ କଥାକୁ ସେ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ କଲେ

ଦ୍ବାରଦେଶେ ଶାମ୍ବ ପରା ଜଗିତ ବସିଲେ ।

ତେଣେ ଅନ୍ତପୁରେ କୃଷ୍ଣ ହେଲେ ପ୍ରବେଶ

ଦେଖି ଜାମ୍ବବତୀ ରାଣୀ ହେଲେ ହରଷ ।

ସ୍ବାମୀ ଙ୍କୁ ସାଦରେ ରାଣୀ ପାଛୋଟି ନେଲେ

ପଲଙ୍କେ ବସାଇ ସେତ ପାଶେ ବସିଲେ ।

ପତିପତ୍ନୀ ଖୁସିରେ କୋଳାକୋଳି ହେଲେ

ପ୍ରିତିଭରା କଥା ଦୁହେଁ ଦୁହିଁଙ୍କୁ କହିଲେ ।

ହସୁଥାନ୍ତି ରାଣୀ ଯେ ଲାଜଲାଜ ହୋଇ

ପଣତକୁ ଟାଣି କୃଷ୍ଣ ନେଲେ କୋଳେଇ ।

ଦୁହିଁଙ୍କର ମନ ତହୁଁ ଉଚାଟହେଲା

ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଁ ବାସ ମୁକୁଳି ଗଲା ।

ଅପୂର୍ବ ଶୁଖରେ ସେତ ହେଲେ ବିଭୋର

ସତରେ କୃଷ୍ଣହେ ତୁମ ଲିଳା ଅପାର ।

ପିତାମାତା ଅନ୍ତପୁରେ ଭୋଳ ରତିରେ

ଦ୍ବାର ଜଗିଥାନ୍ତି ସାମ୍ବ ଭକତି ଭରେ ।

ଏ କାଳେ ଦୁର୍ବାଶା ଋଷି ହୋଇ ଆଗତ

କହେଲେ ଭେଟିବି ପ୍ରଭୁ ଛାଡରେ ବାଟ ।

ଋଷିଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ରେ ଶାମ୍ବ ପ୍ରଣାମ କଲେ

ଅପେକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଧିରେ କହିଲେ ।

ଦୁର୍ବାଶା କହିଲେ ମୁଁ ଯେ ହରି ଭକତ

ରୋକି ପାରିବେନି କେହି ମୋହରି ବାଟ ।

ବୁଝାଇଲେ ଶାମ୍ବ ଯେତେ ମିନତି କଲେ

ବୁଝିଲେନି ଋଷି କିଛି ଛାଡ କହିଲେ ।

ନବୁଝି ଦୁର୍ବାଶା ଯେଣୁ ବାଧ୍ୟ କରିଲେ

ଶାମ୍ବ ତେଣୁ ରାଗ ରୋଷେ ଅଥୟ ହେଲେ ।

କହିଲେ ପିତାଙ୍କର ମୋତେ ଆଦେଶ

ଅନ୍ତପୁରେ ହେବ ନାହିଁ କାର ପ୍ରବେଶ ।

ବଳ ପୂର୍ବକ ଯଦି ପଶିବତ କେହି

ନିଶ୍ଚୟ ତାଙ୍କୁ ମୁଁ ଯେ ଦେବି ଘଉଡାଇ ।

ଶାମ୍ବ ଙ୍କ ଉତ୍ତର ଶୁଣି ସେ ଋଷି ପ୍ରବର

କ୍ରୋଧରେ ଜଳି ସେତ କଲେ ଥରହର ।

ମୋର କଥାକୁ ତୁହି କରୁନୁ ଖାତର

ଜାଳିପୋଡି କରିବି ସବୁ ନାରଖାର ।

ଋଷି ଙ୍କ କ୍ରୋଧ ଦେଖି ଶାମ୍ବ ଡରିଗଲେ

କ୍ଷମାକର ଯତି ମୋତେ ଧିରେ କହିଲେ ।

ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତୁ ବାରେ ଦ୍ବାର ଦେଶରେ

ଅନୁମତି ପାଇଁ ଯିବି ମୁଁ ଅନ୍ତ ପୁରେ ।

କ୍ରୋଧ ତେଜିଦୁର୍ବାଶା ଯେ ଅପେକ୍ଷା କଲେ

ବିଚାରା ଶାମ୍ବ ଅନ୍ତପୁରେ ପ୍ରବେଶିଲେ ।

ରତିକ୍ରିୟା ରେ ବ୍ୟସ୍ତ କୃଷ୍ଣ ଜାମ୍ବବତୀ

ଶାମ୍ବ ଙ୍କୁ ଦେଖିଣ ସେ ଉଠିଲେ ଝଟତି ।

ପିନ୍ଧା ବସନକୁ କୃଷ୍ଣ ଦେଲେ ସଜାଡି

ଲାଜରେ ରାଣୀ ସଜାଡିଲେ ତାଙ୍କ ଶାଢ଼ୀ ।

ଶାମ୍ବ ମଉନେ ଛିଡା ତଳକରି ମୁହଁ

କ୍ରୋଧରେ କୃଷ୍ଣ ସେତ କରିଲେ ଚିତ୍କାର ।

ଧନ୍ୟ ରେ ପୁତ୍ର କେମିତି କଥା ନରଖି

ପିତାମାତା ଙ୍କର ରତି ଆସିଲୁ ଦେଖି ।

ତୋପରି ନିର୍ଲଜ ପୁତ୍ର ନାହିଁ ରେ କେହି

ଅଭିଶାପ ବିନା ତୋର ମୁକତି ନାହିଁ ।

ଜ୍ଞାନ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇ ସେ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ

କୁଷ୍ଠ ରୋଗ ଭୋଗିବୁତୁ ରାଗେ କହିଲେ ।

ଋଷିଙ୍କର ରୋଷ ପିତାଙ୍କ ଅଭିଶାପ

ବିଚାରା ଶାମ୍ବଙ୍କୁ କୁଷ୍ଠ କଲା କୁରୂପ ।

ଆଖିରୁ ଝରାଇ ଲୁହ ଶାମ୍ବ କହିଲେ

ଦୁର୍ବାଶା ଙ୍କ ଯୋଗୁ ସିଏ ତହିଁ ଆସିଲେ ।

ଋଷି ବୁଝିଲେନି କିଛି ରୋଷ ବହିଲେ

ଛାରଖାର କରିଦେବେ ରାଗି କହିଲେ ।

ଉପାୟ ନଥିଲା କିଛି ଆସିଲି ଧାଇଁ

ଲୁହଧାର ଯାଉଥିଲା ଆଖିରୁ ବହି ।

ପୁତ୍ରର ବଚନ ଶୁଣି ଅଧିର କୃଷ୍ଣ

ନବୁଝି ମୁଁ ରୋଷ କଲି ହରାଇ ଜ୍ଞାନ ।

ପୁତ୍ର ର ଏ ଦଶା ଦେଖି ମା ଜାମ୍ବବତୀ

କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ନିଜକୁ ଧିକାର କରନ୍ତି ।

କୃଷ୍ଣ କହିଲେ ଚାଲ ଋଷିଙ୍କୁ ଭେଟିବା

ଶାପ ରୁ ମୁକ୍ତି ବାଟ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିବା ।

କୃଷ୍ଣ ଜାମ୍ବବତୀ ସେ ଦ୍ବାର ଦେଶେ ଗଲେ

ଦେଖି ଦୁର୍ବାଶା ଖୁସିରେତ ଲୋଟି ଗଲେ ।

ଧନ୍ୟ ହେଲା ନେତ୍ର ଦେଖି ଶ୍ରୀ ଓ ଶ୍ରୀପତି

ମାତା ପିତା ବାରେ ଘେନ ଆମ୍ଭ ପ୍ରଣତି ।

ଏଣେଯେ ଶାମ୍ବ ଙ୍କର କୁରୂପକୁ ଦେଖି

ଦୁର୍ବାଶା ଋଷି ସତେ ପଡିଲେ ଚମକି ।

କାମ ରୂପ ଜିଣି କାନ୍ତି କାହିଁ ଯେ ଗଲା

ଏମିତି ବିଭତ୍ସ ରୂପ କେମିତି ହେଲା ।

କୃଷ୍ଣ ବଖାଣିଲେ ସବୁ ତାଙ୍କରି ଦୋଷ

ତାଙ୍କ ଯୋଗୁ ପୁତ୍ର ତାଙ୍କ ହେଲା ବିଭତ୍ସ ।

ତ୍ରୀକାଳ ଦର୍ଶୀ ହେ ଯତି ଦିଅ ବତାଇ

ଏ ଘୋର ବିପଦୁ ମୁକ୍ତି ବାଟଯେ କାହିଁ ?

ଜାମ୍ବବତୀ ରାଣୀ ସେତ ହେଲେ ଅଧୀର

ଏକଇର ବଳା ମୋର କର ଉଦ୍ଧାର ।

ଚିନ୍ତା କରି ଦୁର୍ବାଶା ଦେଲେ ଆଶ୍ବସନା

ମୁକତି ବାଟ ସେତ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାଶନା ।

ପୂର୍ବ ଉପକୂଳେ ଅଛି ଅର୍କ କ୍ଷେତ୍ରଟି

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଙ୍କୁ ପୂଜିବ ଶାମ୍ବ ଯାଇ ସେଇଠି ।

ତୋଷ ହେଲେ ଅ°ଶୁମାନ ହେବ ଆରୋଗ୍ୟ

ନିଶ୍ଚୟ ଭଲ ହେବ ଏହି କୁଷ୍ଠ ରୋଗ ।

ଋଷି ଙ୍କ କଥାମାନି ଶାମ୍ବ ଯେ ଚଳିଲେ

ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା କୂଳେ ବସି ତପସ୍ୟା କଲେ ।

ଅନ୍ନ ଜଳ କିଛି ସେତ କଲେନି ସ୍ପର୍ଶ

ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ନାମ ସଦା କରିଲେ ଜପ।

ବିତିଗଲା ଦିନମାସ ବରଷ ପୁଣି

ଭକତିରେ ତୋଷ ହେଲେ ସେ ଦିନମଣି ।

ଦୟାକଲେ ଛାୟାକାନ୍ତ ହୋଇ ହରଷ

ଫେରି ପାଇଲେ ଶାମ୍ବ ପୂର୍ବ ସ୍ବରୂପ ।

ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ପ୍ରଣମି ଶାମ୍ବ ରାଜ୍ୟେ ଫେରିଲେ

ପିତାମାତା ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ଖୁସି ଯେ ହେଲେ ।

ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଗୁଣକୁ ସେ କଲେ କିର୍ତ୍ତନ

ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା ପାଇଁ କଲେ ସେ ଆୟୋଜନ ।

ସେହି ଦିନୁ ଏହି ପୂଜା ହୋଇ ଆସୁଛି

ଶାମ୍ବ ଦଶମୀ ନାମରେ କଥା ରହିଛି ।

ପୌଷ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀ ରେ ହୁଏ ଏ ପୂଜା

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବଙ୍କର ଯହିଁ ଉଡଇ ଧ୍ବଜା ।

ସନ୍ତାନ ମାନଙ୍କ ସୁଖ ଶାନ୍ତି ମନାସି

ନାରୀମାନେ ଏହି ପୂଜା କରନ୍ତି ବସି।

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ପୂର୍ବରୁ ସାରନ୍ତି ସ୍ନାନ

ପ୍ରଭାତରୁ ପୂଜା ପାଇଁ ଦିଅନ୍ତି ଧ୍ୟାନ ।

ତିନିଥର ସୂର୍ଯ୍ୟ ଙ୍କୁ ତ ଭୋଗ ଲାଗଇ

ଯିଏ ଯାହା ମାନଶିକ କରିଯେ ଥାଇ ।

ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପୂର୍ବରୁ ହୁଏ ବାଳଭୋଗ

ମଧ୍ୟାହ୍ନେ କ୍ଷୀରି ଖେଚୁଡ଼ି ଲାଗି ହୁଏ ଆଗ ।

ସନ୍ଧ୍ୟା ପୂର୍ବରୁ ହୁଏ ଶେଷ ପୂଜା ଜାଣ

ପିଠା ମିଠା ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ତ ହୁଏ ଅର୍ପଣ ।

ଶାମ୍ବ ଦଶମୀ ର ଏହି ଅପୂର୍ବ କଥା

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା ପାଇଁ ଦିଏ ବାରତା ।।